Η εξέλιξη των υπολογιστών υπήρξε η πιο ραγδαία ανάμεσα σε όλες τις ανθρώπινες εφευρέσεις. Είναι λοιπόν λογικό πολλές προβλέψεις για το μέλλον να αποδεικνύονται εντελώς λανθασμένες και μάλιστα πάρα πολύ γρήγορα. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς άσχετος από υπολογιστές για να κάνει τέτοιου είδους σφάλματα. Υπάρχουν δεκάδες περιπτώσεις που ακόμη και οι μεγαλύτεροι οραματιστές, ακόμη και οι βαθύτεροι γνώστες των υπολογιστών έχουν ακυρωθεί ολοκληρωτικά από την πραγματικότητα.

Συλλέξαμε δέκα από τις πιο αξιοπρόσεκτες περιπτώσεις αποτυχημένων προβλέψεων στη σύγχρονη τεχνολογική ιστορία.

01) Δεν υπάρχει κανένας λόγος για έναν άνθρωπο να κατέχει υπολογιστή στο σπίτι του

(Κεν Όλσεν, ιδρυτής της DEC)

Ίσως η πιο τραγικά εσφαλμένη πρόβλεψη στην ιστορία των υπολογιστών, καθώς έγινε το 1977, σε μία εποχή που οι πρώτοι home computers είχαν ήδη αρχίσει να γίνονται μαζικό καταναλωτικό προϊόν. Σε λιγότερο από έξι χρόνια σημειώνεται μάλιστα το πρώτο κραχ στην αγορά προσωπικών υπολογιστών, καθώς εκατομμύρια σπιτικά πλημμύρισαν με computers.

02) Αυτό το «τηλέφωνο» έχει πολλά μειονεκτήματα για να το θεωρήσουμε μέσο επικοινωνίας

(εσωτερικό μέμο της Western Union)

Ίσως η πιο αποτυχημένη πρόβλεψη όλων των εποχών, εξέφραζε την επιθυμία της γνωστής υπηρεσίας τηλεγράφου των ΗΠΑ, το 1876, όταν εκδόθηκε το μέμο αυτό, να αποτύχει το τηλέφωνο. Ευτυχώς, η εφεύρεση του Αλέξανδρου Γκράχαμ Μπελ δεν έκανε τη χάρη στο στέλεχος της Western Union που φαντάστηκε κάτι τέτοιο.

03) Νομίζω ότι η παγκόσμια αγορά δεν σηκώνει παραπάνω από πέντε υπολογιστές

(Τόμας Γουότσον, Πρόεδρος της ΙΒΜ)

Μπορεί το 1943 που έκανε αυτήν την πρόβλεψη ο πρόεδρος της ΙΒΜ να θεωρούνταν ακριβής. Άλλωστε ακόμη και τη δεκαετία του ’50, τα εμπορικά μοντέλα υπολογιστών δεν πουλούσαν παρά μερικές εκατοντάδες κομμάτια σε όλον τον κύκλο ζωής τους. Απλώς είναι ειρωνία της τύχης, μία τέτοια δήλωση να γίνει από τον πρόεδρο της εταιρείας που κατασκεύασε εκείνον το μοντέλο στο οποίο οφείλουμε τη σημερινή τεράστια διάδοση των υπολογιστών. Το IBM-PC.

04) Δεν υπάρχει σχεδόν καμία περίπτωση δορυφόροι να χρησιμοποιηθούν για καλύτερες υπηρεσίες παροχής τηλεφώνου, τηλεόρασης ή ραδιοφώνου στις ΗΠΑ

(Τάνις Κρέιβεν, Επίτροπος Ομοσπονδιακής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών – FCC)

Αυτή η θεαματικά αποτυχημένη πρόβλεψη στο χώρο των τηλεπικοινωνιών, έγινε το 1961. Μόλις ένα χρόνο μετά οι ΗΠΑ εκτόξευσαν το δορυφόρο Telstar 1 ακριβώς για την παροχή υπερπόντιων τηλεφωνικών επικοινωνιών. Έκτοτε οι δορυφόροι γίνονται συνώνυμο των υπηρεσιών τηλεφωνίας και τηλεόρασης.

05) Την επόμενη πενταετία, τα Tablet PC θα ξεπεράσουν σε πωλήσεις τα PC στην αμερικάνικη αγορά

(Μπιλ Γκέιτς, Πρόεδρος της Microsoft)

Όταν έκανε αυτήν την πρόβλεψη το 2002, αναφερόμενος στο δικό του πρότυπο Tablet PC, ο Γκέιτς ήταν κατά το ήμισυ ακριβής, αλλά στο άλλο μισό έπεσε εντελώς έξω. Μπορεί το 2007 οι πωλήσεις των Tablet PC να μην είχαν ακόμη απογειωθεί, ωστόσο από το 2010 η διάδοσή τους υπήρξε εκρηκτική. Ενώ λοιπόν ο Γκέιτς πέφτει αρκετά μέσα στην πρόβλεψη για τη δημιουργία μόδας γύρω από τα Tablet PC, εκεί που έσφαλε ήταν η υλοποίηση των Tablet PC. Το πρότυπο της Microsoft ουδέποτε πέτυχε και η αγορά των Tablet PC άνοιξε μόνο μετά την κυκλοφορία του iPad της Apple. Ακόμη και σήμερα, μετά την έλευση των Windows 8, η Microsoft προσβλέπει σε ένα ελαχιστότατο 4% της αγοράς, με την Apple να συνεχίζει να κατέχει περισσότερο από το 60%.

06) Το συνδρομητικό μοντέλο της πώλησης ψηφιακών τραγουδιών είναι χρεωκοπημένο.

(Στιβ Τζομπς, ιδρυτής της Apple)

Σειρά του Στιβ Τζομπς στο λάθος, το 2003. Μόνο που στην περίπτωσή του, η ίδια η εταιρεία του τον έβγαλε ψεύτη, κάνοντάς τον παράλληλα όμως και πολύ πιο πλούσιο. Κι αυτό διότι, όταν η υπηρεσία iTunes, «άνοιξε» το 2007 και πέρα από τα προϊόντα της Apple, οι πωλήσεις εκτοξεύτηκαν από τα 1 δισ. κομμάτια στα 5 δισ. μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια. Το 2012 η Apple κατείχε το 64% της συνδρομητικής αγοράς μουσικής, που αντιστοιχούσε στο 30% των συνολικών πωλήσεων κάθε μορφής. Τα δε ετήσια έσοδα ανήλθαν στα 8 δισ. δολάρια.

07) Η Αpple είναι ήδη νεκρή

(Νέιθαν Μάιρβορντ, Διευθυντής Τεχνολογιών Microsoft)

Άλλη μία πρόβλεψη-ευχή που έπεσε πέρα για πέρα έξω. Όταν την έκανε το 1997, ο τότε διευθυντής τεχνολογιών (CTO) της Microsoft, η Apple παρέμενε γονατισμένη και στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Η ειρωνία της τύχης, για την πρόβλεψη αυτή, είναι ότι η πατροπαράδοτη αντίπαλος της Micorosoft θα διασωθεί με χρήματα της Microsoft εκείνη τη χρονιά. Στην ιστορική συνάντηση των Γκέιτς-Τζομπς, ο πρώτος υπόσχεται επενδύσεις ύψους 150 εκατομμυρίων στην Apple. Η εταιρεία, στην οποία μόλις έχει επιστρέψει ο Τζομπς, όχι μόνο διασώζεται, αλλά καταφέρνει μετά από μία δεκαετία να γίνει η πρώτη σε αξία (620 δισ. δολάρια) εταιρεία του κόσμου.

08) Υπολογίζω ότι το 1996 στο Διαδίκτυο θα υπάρξει μία μορφή έκρηξης σουπερ-νόβα και θα καταρρεύσει

(Ρόμπερτ Μέτκαλφ, εφευρέτης του Ethernet, ιδρυτής της 3COM)

Μια κινδυνολογική πρόβλεψη που ευτυχώς δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, έγινε από το δημιουργό του τοπικού δικτύου Ethernet, το 1995. Ο Μέτκαλφ εξέφρασε -με υπερβολικό τρόπο- την ανησυχία του για την έκταση που είχε αποκτήσει το Διαδίκτυο. Με την τόσο εξαπλωμένη τοπογραφία του θεωρούσε ότι θα γινόταν πολύ γρήγορα αδύνατο να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ασφάλειας που θα εμφανίζονταν στα πιο αδύναμα σημεία του. Φοβούμενος έναν τύπο αλυσιδωτής αντίδρασης που θα οδηγούσε σε μαζική κατάρρευση του Internet.

09) Σε δύο χρόνια από σήμερα, δεν θα υπάρχει spam

(Μπιλ Γκέιτς, ιδρυτής της Microsoft)

Άλλη μία φορά που ο Μπιλ Γκέιτς πέφτει -αυτή τη φορά εντελώς- έξω, σε πρόβλεψή του. Από το 2004 που είπε αυτήν την πρόταση στο Παγκόσμιο Οικονομικό Forum, το spam όχι μόνο δεν καταπολεμήθηκε, αλλά εξαπλώθηκε. Σήμερα, υπολογίζεται ότι 9 στα 10 ηλεκτρονικά μηνύματα που διακινούνται παγκοσμίως είναι αυτής της μορφής. Ακόμη χειρότερα, τα μισά από τα μηνύματα διακινούνται αυτόματα από μηχανές (bots) και όχι από ανθρώπους.

10) Ο ENIAC είναι εξοπλισμένος με 18.000 λυχνίες και ζυγίζει 30 τόνους. Οι υπολογιστές του μέλλοντος ΙΣΩΣ να διαθέτουν μόλις 1.500 λυχνίες και να ζυγίζουν 1,5 τόνους

(περιοδικό Popular Mechanics)

Είναι λίγο άδικο να ισχυριστούμε ότι ο συντάκτης του Popular Mechanics έπεσε εντελώς έξω, το 1949, όταν έκανε αυτήν την πρόβλεψη. Ωστόσο έχουμε να κάνουμε με μία κλασική περίπτωση υπερβολικά συγκρατημένου οράματος. Με χρήση λυχνιών, το 1957, ένας ΙΒΜ 610 είχε μέγεθος μικρής ντουλάπας και ζύγιζε λιγότερο από το 1/4 της πρόβλεψης του Popular Mechanics (350 κιλά). Ένα χρόνο αργότερα, εφευρίσκεται το ολοκληρωμένο κύκλωμα που θα καταστήσει σύντομα τη λυχνία αναχρονισμό, έτσι ώστε από τη δεκαετία του ’60 να είναι εφικτά τα mini-computers.