ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 08 Δεκεμβρίου 1993, μπαίνει σε λειτουργία το παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού θέσης GPS (Global Positioning System). Μία ολόκληρη εικοσαετία μετά από την έναρξη της υλοποίησής του, τότε αποκλειστικά για στρατιωτικούς σκοπούς.

Ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος Σπούτνικ, Σοβιετικής προέλευσης, έγινε βάση για την ανάπτυξη της φιλοσοφίας του GPS από Αμερικανούς επιστήμονες

Αν και αμερικάνικης προέλευσης το GPS, η βάση για τη δημιουργία του ήταν ένας σοβιετικός δορυφόρος. Και για την ακρίβεια ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος που έστειλε ο άνθρωπος στο διάστημα, ο Σπούτνικ. Ήδη από το 1957, χρονιά εκτόξευσης του Σπουτνικ, Αμερικανοί επιστήμονες μελέτησαν τη διαδικασία υπολογισμού μίας επίγειας θέσης χρησιμοποιώντας αυτόν ακριβώς το δορυφόρο του μεγάλου αντιπάλου της, Σοβιετικής Ένωσης. Η διαδικασία βασιζόταν στην μεταβολή της έντασης του λαμβανόμενου σήματος από το επίγειο κέντρο παρατήρησης, ανάλογα με τη θέση του δορυφόρου. Για τους περίπλοκους αυτούς υπολογισμούς, χρησιμοποιήθηκε ένας υπολογιστής UNIVACτου Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής (APL), του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60, ξεκινώντας -στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου- από την ανάπτυξη συστημάτων εντοπισμού θέσης των υποβρυχίων που έφεραν πυρηνικά όπλα, μέσω δορυφόρων, οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ εξελίσσουν παράλληλα, όχι ένα, ούτε δύο, αλλά τέσσερα διαφορετικά συστήματα: Transit και Timation (πολεμικό ναυτικό), MOSAIC (αεροπορία), SECOR (στρατός ξηράς). Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, και συγκεκριμένα το 1973, όλες αυτές οι τεχνικές συγκεντρώνονται σε ένα κοινό σχέδιο με τίτλο DNSS (Defense Navigation Satellite System), το οποίο αργότερα την ίδια χρονιά παίρνει το τελικό του όνομα NAVSTAR-GPS ή απλώς GPS.

Αναπαράσταση της λειτουργίας του πρώτου δικτύου GPS των 24 δορυφόρων

Όταν, το 1983, η πτήση KAL-007 των Κορεατικών Αερογραμμών καταρρίπτεται από τους Σοβιετικούς, έχοντας βγει από την πορεία του και περάσει στον εναέριο χώρο της ΕΣΣΔ, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρίγκαν, ανακοινώνει ότι το GPS θα απελευθερωθεί από τους στρατιωτικούς περιορισμούς και θα δοθεί και για πολιτική χρήση, αμέσως με την ολοκλήρωση της υλοποίησής του. Εκείνη την εποχή, έχει εκτοξευθεί μόλις ένας πειραματικός δορυφόρος Block-I GPS. Έως το 1985 όμως εκτοξεύονται συνολικά δέκα Block-I δορυφόροι και η λειτουργικότητα του GPS δοκιμάζεται με επιτυχία. Οι νεότεροι και όχι πλέον πειραματικοί, δορυφόροι Block-II αρχίζουν να εκτοξεύονται από το 1989, ενώ την επόμενη χρονιά γίνεται η πρώτη χρήση του GPS για στρατιωτικούς σκοπούς, στον Πόλεμο του Κόλπου. Τελικά, το Δεκέμβρη του 1993, έχοντας μπει σε τροχιά και ο τελευταίος από τους 24 συνολικά δορυφόρους του πλήρους συστήματος, το GPS αποκτά Αρχική Επιχειρησιακή Ικανότητα (IOC – Initial Operational Capability).

To δίκτυο GPS αποτελείται από 24 έως 32 δορυφόρους που καλύπτουν ομοιόμορφα με το σήμα τους ολόκληρο τον πλανήτη, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να αποπροσανατολιστεί κανείς ποτέ και πουθενά. Όλοι οι δορυφόροι βρίσκονται σε ύψος 20.200 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και εκτελούν δύο περιστροφές γύρω από τη Γη κάθε 24ωρο.