ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 25 Οκτωβρίου 1977, η DEC παρουσιάζει στην ετήσια συνάντηση των μετόχων της, το σύστημα VAX-11. Είναι ο πρώτος μίας σειράς mini-computer, που υιοθετεί τη νέα 32μπιτη αρχιτεκτονική VAX της εταιρίας. O VAX-11 αποτελεί διάδοχο του PDP-11, και το πρώτος mini-computer με απόδοση 1 MIPS (εκατομμύρια εντολές το δευτερόλεπτο).

H αρχιτεκτονική VAX (Visual Address eXtension) αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’70 από την DEC, προκειμένου να αναβαθμίσει και αντικαταστήσει εκείνη του PDP-11. Το βασικότερο χαρακτηριστικό της νέας αρχιτεκτονικής ήταν ο διπλασιασμός του μήκους των διευθύνσεων, από τα 16 στα 32 bits. Το πρώτο μοντέλο mini-computer που την υλοποιούσε στην πράξη, ήταν ο VAX-11/780 που διαδέχτηκε τον PDP-11, το 1977 (σ.σ. αν και μοντέλα PDP-11 συνέχισαν να εξελίσσονται παράλληλα). Το νέο 32μπιτο σύστημα διέθετε επίσης διπλάσιο αριθμό καταχωρητών (16, αντί για 8), ενώ διατηρούσε προς τα πίσω συμβατότητα. Το νέο σύστημα μοιραζόταν τον κοινό 16μπιτο δίαυλο εισόδου/εξόδου Unibus με τον προκάτοχό του, ώστε να μπορεί να συνεργάζεται με τα ίδια περιφερειακά. Ωστόσο διέθετε κι έναν επιπλέον, τον Massbus, για εξωτερικά μέσα αποθήκευσης.

Το πλήρες σύστημα DEC VAX-11/780 από διαφήμιση της εποχής.

Ο VAX-11, στην έκδοση 780, δεν διέθετε μικροεπεξεργαστή, αλλά κεντρική μονάδα επεξεργασίας αποτελούμενη από κυκλώματα TTL (Transistor-Transistor Logic), η οποία ήταν χρονισμένη στα 5 MHz. Υποστήριζε από 128 ΚΒ έως 8 ΜΒ RAM, μέσω δύο ελεγκτών μνήμης (από 128 KB έως 4 ΜΒ ο καθένας). Στον κάθε ελεγκτή αντιστοιχούσαν από 1 έως 16 κάρτες μνήμης με σετ RAM chips των 16kbit.

Ο VAX-11/780 υπήρξε ένας συμπαγής, γρήγορος, αξιόπιστος και -το κυριότερο- προσιτός σε τιμή mini-computer. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πολλά χρόνια αποτελούσε τη βάση σύγκρισης των επιδόσεων μελλοντικών συστημάτων, παίρνοντας τον τίτλο «MIPS machine» (η μηχανή του ενός εκατ. εντολών το δευτερόλεπτο). Καθώς ήταν ο πρώτος mini-computer απόδοσης 1 MIPS, έθεσε το στάνταρ για την μέτρηση της υπολογιστικής ισχύος σε VAX MIPS (απλές εντολές).

Το παραθυρικό περιβάλλον του λειτουργικού συστήματος OpenVMS

Το σύστημα απέκτησε μεγάλη διάδοση σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Αποτέλεσε πλατφόρμα για δεκάδες γλώσσες προγραμματισμού, όπωςFortran-77, Cobol, Bliss-32, PL/I, BASIC, PASCAL, CORAL 66 κ.α. Διέθετε επίσης ένα ιδιαίτερα ισχυρό και φιλικό στη χρήση λειτουργικό σύστημα (VMS), ειδικά αναπτυγμένο από το μηδέν, για τη νέα αρχιτεκτονική VAX. Μάλιστα το VMS συνεχίζει να αναπτύσσεται έως και σήμερα, από την HP, ως OpenVMS. Στο πέρασμα των χρόνων, τροποποιήθηκε ώστε να χρησιμοποιηθεί από τα mainframe με επεξεργαστές DEC Alpha και στη συνέχεια Intel Itanium, ενώ απέκτησε και γραφικό περιβάλλον χρήσης (GUI).

Τα συστήματα VAX-11 συνέχισαν να παράγονται έως και το 1988, σε δέκα συνολικά εκδόσεις. Η πιο αξιοπρόσεκτη από αυτές ήταν ο VAX-11/782 του 1981, ο οποίος διέθετε διπλή μονάδα επεξεργασίας που λειτουργούσε ασύγχρονα, εκτοξεύοντας κατά 80% τις επιδόσεις του συστήματος. Ταυτόχρονα, η αρχιτεκτονική του VAX-11 αποτέλεσε τη βάση ανάπτυξης διάφορων υπολογιστικών συστημάτων, από τα worksτation MicroVAX έως τα mainframe VAX 9000.