ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 16 Απριλίου 1958, η Haloid μετονομάζεται σε Xerox. Αφετηρία υπήρξε η εφεύρεση του πρώτου φωτοαντιγραφικού με τη μέθοδο της ξηρογραφίας. Η Xerox, που αποτέλεσε συνώνυμο της εκτύπωσης, υπήρξε παράλληλα μία από τις πιο καινοτόμους εταιρείες και στο χώρο των υπολογιστών.

Στις 22 Oκτωβρίου 1938, ο Τσέστερ Κάρλσον (1906-1968) κατασκεύασε το πρώτο ξηρογραφικό αντίγραφο στην Αστόρια της Νέας Υόρκης. Το πρώτο αυτό ξηρογραφικό αντίγραφο παράχθηκε σε ένα αυτοσχέδιο εργαστήριο, και χρησιμοποιήθηκε μία πλάκα από ψευδάργυρο με επίστρωση θείου. Πάνω στο αντίγραφο, που φυλάσσεται στο Ινστιτούτο Σμισθόνιαν, είναι γραμμένο:

«10-22-38, ASTORIA»

Για τα επόμενα δέκα χρόνια ο Κάρλσον προσπαθεί να προωθήσει εμπορικά την τεχνική του, που τότε την ονομάζει ηλεκτροφωτογραφία, αλλά οι περισσότερες εταιρείες, μεταξύ των οποίων και η ΙΒΜ, την απορρίπτουν ως μη βιώσιμη. Υπενθυμίζουμε ότι εκείνη την εποχή για τα αντίγραφα χρησιμοποιείται ακόμη η τεχνική του χειροκίνητου πολύγραφου με καρμπόν. Τελικά, το 1947, μία μικρή εταιρεία παραγωγής φωτογραφικού χαρτιού, η Haloid, προσβλέπει στην «ηλεκτροφωτογραφία» μελλοντική χρήση και αποφασίζει να επενδύσει σε αυτήν. Η τεχνική που θα ονομαστεί ξηρογραφία, θα δώσει και το όνομά της στο πρώτο μοντέλο φωτοτυπικού της εταιρείας, ένα χρόνο αργότερα: το Xerox Machine Μodel A. Όπως γίνεται κατανοητό, η συσκευή αποδεικνύεται απόλυτα επιτυχημένη και η Haloid θα μετονομαστεί σε Xerox. Ο κολοσσός όμως αυτός της εκτύπωσης, είναι υπεύθυνος και για τις σημαντικότερες ιστορικές εξελίξεις στους προσωπικούς υπολογιστές.

Και για την ανυπολόγιστη συνεισφορά στους προσωπικούς υπολογιστές, «υπεύθυνα» είναι τα εργαστήρια PARC, όπου και κατασκευάστηκε το 1973, το Xerox Alto. Tο πρώτο workstation με τη μοντέρνα έννοια του όρου και ένα από τα πιο σημαντικά συστήματα στην ιστορία των υπολογιστών. Η πειραματική πλατφόρμα πάνω στην οποία υλοποιήθηκαν για πρώτη φορά οι περισσότερες από τις τεχνολογίες και τις εφαρμογές των προσωπικών υπολογιστών.

O Alto υπήρξε:

• Ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής με ποντίκι
• Ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής με γραφικό περιβάλλον χρήσης (GUI)
• Ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής με δυνατότητα δικτύωσης (Ethernet)
• H πρώτη υλοποίηση περιβάλλοντος WYSIWYG (What You See is What You Get)
• Η πρώτη πλατφόρμα προγραμματισμού Smalltalk

Xerox PARC

Ιδρύθηκε το 1970 και από το 2002 αποτελεί ξεχωριστή οντότητα. Στα εργαστήρια της Xerox στο Πάλο Άλτο υλοποιήθηκαν οι περισσότερες εφαρμογές της πληροφορικής που μπήκαν στην καθημερινή μας χρήση. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι όλη η σύγχρονη φιλοσοφία του προσωπικού υπολογιστή αναπτύχθηκε στο Xerox PARC τη δεκαετία του ’70.

Μία λίστα από τις σημαντικότερες επινοήσεις και εφευρέσεις που υλοποιήθηκαν στο Xerox PARC είναι ενδεικτική:

• 1971 Xerographic Laser Printer: Πρώτη υλοποίηση εκτυπωτή λέιζερ (βασισμένου σε φωτοτυπικό) και με δυνατότητα λειτουργίας σε δίκτυο (Xerox EARS).
• 1972 Dynabook: Το πρώτο tablet (σε μορφή προσχεδίου)
• 1972 Smalltalk: Μία από τις πρώτες γλώσσες προγραμματισμού με αντικείμενα. Αποτέλεσε βάση για την ανάπτυξη του αντικειμενοστρεφούς προγραμματισμού.
• 1972 SuperPaint: To πρώτο ψηφιακό σύστημα (hardware/software) για κατασκευή και επεξεργασία γραφικών κάθε μορφής: bitmap, vector, video.
• 1973 WYSIWYG (What You See Is What You Get): Η εμφάνιση αντικειμένων (γραφικά, κείμενο) στην οθόνη με την πραγματική τους μορφή. Η φιλοσοφία πίσω από το σχεδιασμό του περιβάλλοντος του Xerox Alto.
• 1973 Ethernet: To σύνολο των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση τοπικού δικτύου (LAN). Σχεδιάστηκε το 1972 και πρωτοεμφανίστηκε στον Xerox Alto.
• 1973 Xerox Alto: O πρώτος προσωπικός υπολογιστής με ποντίκι, γραφικό περιβάλλον χρήσης, και δυνατότητα τοπικής δικτύωσης (LAN).
• 1975 GUI (Graphics User Interface): Γραφικό περιβάλλον -με παράθυρα και εικονίδια- στο λογισμικό. Στον Alto παρουσιάστηκε παραθυρικό περιβάλλον προγραμματισμού σε Smalltalk.
• 1977 Xerox 9700: Δεν ήταν ο πρώτος εκτυπωτής λέιζερ της αγοράς (είχε προηγηθεί ο ΙΒΜ 3800), ωστόσο βασίστηκε στην πρώτη τέτοια υλοποίηση που έγινε ήδη από το 1971 στα εργαστήρια PARC.
• 1980 Optimem: Μαγνητο-οπτικό μέσο αποθήκευσης δεδομένων, χωρίς δυνατότητα διαγραφής.
• 1981 Interpress: H πρώτη υλοποίηση γλώσσας PDL (Page Description Language) από την οποία θα εξελιχθεί η PostScript
• 1981 Xerox Star: Ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής με ποντίκι και γραφικό περιβάλλον εργασίας που μπήκε σε μαζική παραγωγή.
• 1983 TFT-Transistors: Δυνατότητα τυπώματος ολοκληρωμένων κυκλωμάτων σε φιλμ (TFT-transistors), με εκμετάλλευση των ιδιοτήτων του άμορφου πυριτίου (a-Si).
• 1986 Dual Beam Laser Printing: Πρώτη εφαρμογή λέιζερ διπλής δέσμης στην εκτύπωση, με αποτέλεσμα το διπλασιασμό της ταχύτητας.
• 1988 PARCtab: H πρώτη εφαρμογή ubiquitous computing (διάχυτης υπολογιστικότητας) σε μορφή PDA με δυνατότητα ασύρματης επικοινωνίας με εξωτερικές συσκευές
• 1992 Mbone: Τεχνική αποστολής πακέτων IP από πολλαπλές οδούς στο Διαδίκτυο (IP multicasting). Υιοθετήθηκε το Μάρτιο του 1992 από την IEFT (Internet Engineering Task Force)
• 2000 Gyricon e-paper: Επαναχρησιμοποιούμενο ηλεκτρονικό “χαρτί” (e-paper) μεγάλου μεγέθους και σε μορφή ρολό. Η τεχνική υλοποίηση έχει γίνει στο εργαστήριο της Xerox ήδη από το 1974.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ XEROX

Η αλήθεια είναι ότι όσο πρωτοπόρος υπήρξε η Xerox στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και εφαρμογών στο χώρο των υπολογιστών, τόσο δεν μπόρεσε να ρευστοποιήσει το δυναμικό της στην αγορά. Τα λίγα σχετικά εμπορικά μοντέλα της εταιρείας δεν έτυχαν ιδιαίτερης επιτυχίας, καθώς δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Κάτι που έκαναν πολύ πιο αποτελεσματικά οι ανταγωνιστές της, αντιγράφοντας μάλιστα τις δικές της ιδέες.

Ανάμεσα στα εμπορικά μοντέλα της Xerox, ξεχωρίζει σαφώς ο Xerox Star, που επιχείρησε, το 1981, να αποτελέσει την μεταφορά όλων των κεντρικών ιδεών του Alto στη μαζική αγορά. Ένα workstationπου θα λειτουργούσε ως τμήμα μίας ευρύτερης σύνθεσης “αυτοματοποιημένου γραφείου“, βασισμένο στο περιβάλλον χρήσης υλοποιημένο στη γλώσσα Mesa, η οποία θα γίνει ευρύτερα γνωστή με το ακρωνύμιο WYSIWYG, από την έκφραση “What You See Is What You Get” (Ό,τι βλέπεις, παίρνεις). Πολύ απλά, το πλήρως γραφικό περιβάλλον, προσομοίωνε την εμφάνιση ενός τυπικού επαγγελματικού γραφείου. Αν και με μόλις 25.000 πωλήσεις υπήρξε ένα εμπορικά αποτυχημένο προϊόν, ο επηρέασε αποφασιστικά και την ηλεκτρονική τυπογραφία(όπου η Xerox διαθέτει παραδοσιακά δεσπόζουσα θέση). Η εταιρεία επέμεινε στη φιλοσοφία του Star και το 1985, με το διάδοχο μοντέλο Xerox 6085, με διπλό επεξεργαστή και δυνατότητα να τρέξει σε περιβάλλον MS DOS (μέσω κάρτας). Ο 6085 αποδείχτηκε εξίσου αποτυχημένος, αλλά παρέμεινε στην αγορά εώς και το 1989.

Την ίδια χρονιά η Xerox μπήκε και στην αγορά προσωπικών υπολογιστών, με τον Xerox 820. Ένα τυπικό 8μπιτο σύστημα “all-in-one” βασισμένο στον κλασικό, εκείνης της εποχής, συνδυασμό επεξεργαστή Ζ80 – λειτουργικού συστήματος CP/M. Ένας υπερβολικά συντηρητικός -για τα δεδομένα της Xerox- προσωπικός υπολογιστής, χωρίς γραφικά και ήχο και για απλή κάλυψη γραφειακών αναγκών. Το 1983 αντικαταστάθηκε από το αναβαθμισμένο μοντέλο 820-ΙΙ. με ταχύτερο χρονισμό του επεξεργαστή και  δυνατότητα να δεχτεί και σκληρό δίσκο χωρητικότητας 10 ΜΒ. Το μοντέλο αυτό παρέμεινε στην αγορά, έως και το 1985.

Το 1983, η Xerox επέλεξε μία άλλη σχετικά δημοφιλή διάταξη της εποχής. Ένας υπολογιστή με διπλό επεξεργαστή, Z80 και 8086, ώστε να μπορεί να τρέχει όλα τα δημοφιλή λειτουργικά συστήματα και συγκεκριμένα CP/M, CP/M 86 και MS DOS. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Xerox 8/16 ήταν ότι οι δύο επεξεργαστές/αρχιτεκτονικές μπορούσαν να λειτουργούν παράλληλα και ο χρήστης να μετακινείται από το 8μπιτο mode στο 16μπιτο, με το πάτημα ενός πλήκτρου. Επιχείρησε μάλιστα την ίδια χρονιά να «στριμώξει» τον 8/16 στη συσκευασία ενός laptop, με τον Sunrise 1800. Με οθόνη LCD μίας γραμμής, μόντεμ και κασετόφωνο, είχε τη δυνατότητα να τρέξει λειτουργικό σύστημα CP/M. Ενώ ανακοινώθηκε και η έκδοση 1850 με διπλό επεξεργαστή (Z80-8086), τα μοντέλα της σειράς 1800 δεν μπήκαν ποτέ σε παραγωγή. Ούτως ή άλλως τους επόμενους μήνες και χρόνια η επιβολή των IBM-PC συμβατών θα γίνει καθολική.

Γενικά το τμήμα μάκρετινγκ της Xerox ουδέποτε έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στον τομεά των υπολογιστών. Η εταιρεία παρέμεινε και παραμένει μία καταρχήν κατασκευάστρια συστημάτων εκτύπωσης, όπου και -κυρίως στον εμπορικό και βιομηχανικό τομέα- συνεχίζει να πρωτοπορεί.