ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 14 Ιουνίου 1822, ο Τσαρλς Μπάμπατζ αποκαλύπτει τα σχέδιά του, γι’ αυτό που ο ίδιος ονομάζει: Διαφορική Μηχανή (Difference Engine). Πρόκειται για την πρώτη μορφή μηχανικού υπολογιστή, που θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη -πάλι από τον Μπάμπατζ- της Αναλυτικής Μηχανής και των ηλεκτρομηχανικών υπολογιστών, έναν αιώνα αργότερα.

Τσαρλς Μπάμπατζ (26/12/1792 – 18/10/1871)

Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα οι σύνθετες πράξεις πινάκων εκτελούνταν στο χέρι από εξειδικευμένο προσωπικό που ονομάζονταν «υπολογιστές«. Η διαδικασία ήταν ιδιαίτερα απαιτητική, ακριβή και γίνονταν συχνά λάθη. Το 1822, ο Βρετανός μαθηματικός, φιλόσοφος, εφευρέτης και μηχανικός, Τσαρλς Μπάμπατζ πρότεινε μία μηχανική συσκευή που ονόμαζε Διαφορική Μηχανή, χρήσιμη για τις πράξεις πινάκων, η οποία υπολόγιζε τις τιμές πολυωνυμικών συναρτήσεων με ρυθμό έως και 11 υπολογισμούς ανά λεπτό. Η μελέτη για τη Διαφορική Μηχανή του Μπάμπατζ παρουσιάστηκε στη Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία κι είχε τον τίτλο «Σημειώσεις πάνω στην εφαρμογή ενός μηχανισμού για τον υπολογισμό αστρονομικών και μαθηματικών πινάκων». Η μελέτη του τράβηξε το ενδιαφέρον της Βρετανικής κυβέρνησης, η οποία του χορηγεί 1.700 λίρες για να ξεκινήσει να κατασκευάζει, το 1823,  μία λειτουργική Διαφορική Μηχανή. Αυτή η πρώτη διαφορική μηχανή θα αποτελούνταν από περίπου 25.000 κομμάτια, τα οποία θα ζύγιζαν 13.600 κιλά, και θα είχαν περίπου 2,5 μέτρα ύψος. Θα μπορούσε δε να κάνει πράξεις πραγματικών αριθμών με ακρίβεια έκτου δεκαδικού. Αν και τεχνικά ήταν υλοποιήσιμη, το κόστος για μία τόσο σύνθετη μηχανή ακριβείας ήταν πολύ μεγαλύτερο, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να διακόψει τη χρηματοδότηση, 25 χρόνια και 17.000 λίρες αργότερα.

Παρά την αποτυχία υλοποίησης, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στα γραφειοκρατικά εμπόδια που έβαζε η βρετανική κυβέρνηση, ο Μπάμπατζ δεν σταματάει την προσπάθειά του για την κατασκευή του πρώτου μηχανικού υπολογιστή. Αμέσως μετά θα προχωρήσει στο σχεδιασμό της λεγόμενης Αναλυτικής Μηχανής. Η βασική διαφορά ανάμεσα στις δύο μηχανές είναι ότι η Αναλυτική μηχανή μπορούσε να προγραμματιστεί χρησιμοποιώντας διάτρητες κάρτες. Ο Μπάμπατζ συνειδητοποίησε ότι μπορούσε να αποθηκεύσει προγράμματα σε αυτές τις κάρτες, ώστε ο χρήστης χρειαζόταν μόνο να να δημιουργήσει το πρόγραμμα μια φορά, και μετά εισάγοντας την κάρτα θα μπορούσε να το τρέξει ξανά. Και αυτή όμως θα μείνει ανολοκλήρωτη έως και το θάνατο του Μπάμπατζ το 1871.

Παρότι η μηχανή του Μπάμπατζ δεν ολοκληρώθηκε ποτέ από τον ίδιο, μία προσπάθεια κατασκευής της βασισμένη στα σχέδια του επινοητή της, αλλά και με τις μεθόδους κατασκευής του 19ου αιώνα, αποδείχτηκε το 1991 επιτυχής, πράγμα που σημαίνει ότι και οι υπολογισμοί του ήταν σωστοί και η κατασκευή της δυνατή. Παρά λοιπόν το γεγονός ότι κανένας από τους αυτόματους υπολογιστές του Μπάμπατζ δεν ολοκληρώθηκε όσο ήταν αυτός εν ζωή, θεωρείται σήμερα παγκοσμίως «ο πατέρας του υπολογιστή».

Η ολοκληρωμένη μηχανή του Μπάμπατζ

– Difference Engine  .