ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 17 Δεκεμβρίου 1943, καταστρέφεται ο πρώτος δυαδικός προγραμματιζόμενος υπολογιστής της ιστορίας, κατά τη διάρκεια μαζικών συμμαχικών βομβαρδισμών του Βερολίνου. Πρόκειται για τον Zuse Z1, τον οποίο κατασκεύασε ο Κόνραντ Τσούζε μεταξύ 1935 και 1938.

Διαγράμματα δυαδικών μηχανικών διακοπτών του Ζ1, από την έκθεση του Τσούζε, για τη λήψη ευρεσιτεχνίας.

Ο Κόνραντ Τσούζε, ο οποίος εργαζόταν στη βιομηχανία αεροσκαφών, παράτησε τη δουλειά του για να σχεδιάσει από μόνος του -και χωρίς την υποστήριξη του κράτους ή κάποιας ιδιωτικής εταιρείας- τον Ζ1. Ο σχεδιασμός του πήρε δύο χρόνια, από το 1935 έως το 1936 και η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1938. Κατασκευασμένος από ελαφρά μέταλλα, ο Ζ1 δεν διέθετε ηλεκτρομηχανικούς διακόπτες ή ρελέ. Το μοναδικό του ηλεκτρικό υποσύστημα ήταν ένας ηλεκτροκινητήρας που έδινε το χρονισμό των κύκλων εκτέλεσης των εντολών. Η συχνότητα ήταν μόλις 1 Hz (1 κύκλος ανά δευτερόλεπτο). Με δεδομένο ότι κάθε εντολή απαιτούσε έως και 20 κύκλους για να εκτελεστεί, γίνεται φανερό ότι ο Ζ1 ήταν ένας πολύ αργός υπολογιστής. Πρακτικά μάλιστα, ήταν σχεδόν μη αξιοποιήσιμος, καθώς απαιτούνταν πολύ λεπτομερής συγχρονισμός των μηχανικών μερών του, τα οποία δέχονταν αρκετή καταπόνηση κατά τη λειτουργία του.

Κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών του Βερολίνου, καταστράφηκε όλα τα μοντέλα του Zuse, εκτός από το Z4. Ρεπλίκες τους βρίσκονται σε μουσείο του Μονάχου, κατασκευασμένες τη δεκαετία του ’60 (στη φωτό Zuse Z3).

Αν και δεν συγκαταλέγεται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ο Ζ1 σχεδιαστικά διέθετε όλα τα βασικά τμήματα που τους απαρτίζουν: μονάδα αριθμητικής λογικής, μνήμη, συσκευές εισόδου-εξόδου. Μάλιστα διέθετε κάποιες μικρές δυνατότητες προγραμματισμού, με χρήση διάτρητων καρτών. Από υπολογιστικής πλευράς, ο Ζ1 ήταν ιδιαίτερα πρωτοποριακός, καθώς, πέραν το ότι ήταν ο πρώτος με δυαδική λογική, μπορούσε να εκτελέσει πράξειςκινητής υποδιαστολής. Το μήκος της λέξης του Ζ1 ήταν των 22 bits και διέθετε σετ 9 εντολών. Η δε μνήμη του είχε χωρητικότητα 64 λέξεων. Αν και ήταν αδύνατο να εκτελέσει άμεσα πράξεις πολλαπλασιασμού και διαίρεσης, αυτές ήταν εφικτές μέσω διαδοχικών προσθέσεων και αφαιρέσεων αντίστοιχα.

Κατά τη διάρκεια των συμμαχικών βομβαρδισμών το Δεκέμβρη του 1943, καταστράφηκαν όλα τα μοντέλα του Τσούζε, εκτός από το τελευταίο της σειράς Ζ, το Ζ4. Ρεπλίκες του κατασκεύασε μία εικοσαετία αργότερα η εταιρεία του Τσούζε, Zuse KG, τα οποία εκτίθενται σήμερα στο Γερμανικό Μουσείο του Μονάχου.

Zuse Z1