ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 23 Δεκεμβρίου 1947, οι Ουίλιαμ Σόκλεϊ, Γουόλτερ Μπρατέιν και Τζον Μπαρνίν, επιδεικνύουν την πρώτη κρυσταλλοτρίοδο (transistor) στους προϊσταμένους τους της Bell Labs. Την εφεύρεση που θα καθορίσει το μέλλον των υπολογιστών και είναι -κατά πολλούς- η σημαντικότερη του 20ου αιώνα.

Το τρανζίστορ, ή αλλιώς κρυσταλλοτρίοδος, είναι διάταξη ημιαγωγών στερεάς κατάστασης, η οποία βρίσκει διάφορες εφαρμογές στην ηλεκτρονική. Μπορεί, ανάλογα με την τάση με την οποία πολώνεται ο ένας ημιαγωγός, να ρυθμίζει την ροή του ηλεκτρικού ρεύματος. Με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί ως διακόπτης(switch) ή και ενισχυτής (amplifier). Τα τρανζίστορ κατασκευάζονται είτε ως ξεχωριστά ηλεκτρονικά εξαρτήματα είτε ως τμήματα κάποιου ολοκληρωμένου κυκλώματος. Αποτελούν, τέλος, το βασικό στοιχείο όλων των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων.

To πρώτο πειραματικό τρανζίστορ Γερμανίου, του 1947.

Στο πειραματικό τρανζίστορ επαφής των Μπρατέιν-Σόκλεϊ-Μπαρντίν χρησιμοποιήθηκε κρυσταλλικό Γερμάνιο κι επαφές χρυσού, για την υλοποίηση μίας βαθμίδας ενίσχυσης. Η δε αρχική ιδέα προέρχεται από τον Σόκλεϊ, ήδη από το 1939. Σε εκείνη την επίδειξη λειτουργίας του τρανζίστορ συνδέθηκε ένα ακουστικό τηλεφώνου με το μικρόφωνο μέσω της κρυσταλλοτριόδου και η μεταφορά της ομιλίας έγινε χωρίς εμφανή αλλοίωση της ποιότητας, σύμφωνα με τις σημειώσεις του Μπρατέιν. Για την κατασκευή αυτή, οι τρεις επιστήμονες κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1956. Ήδη, από το 1954 τα πρώτα τρανζίστορ από πυρίτιο κατασκευάζονται στα εργαστήρια της Texas Instruments, ενώ η ίδια εταιρεία θα παρουσιάσει το πρώτο ολοκληρωμένο κύκλωμα με χρήση τρανζίστορ πυριτίου το 1958.

Αν και το πρώτο εκείνο τρανζίστορ ήταν θηριώδες (1,5 εκατοστά σε ύψος) σε σχέση με τα τρανζίστορ των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων που κατασκευάστηκαν τις επόμενες δεκαετίες, δεν έπαυε να είναι μικροσκοπικό συγκριτικά με τις λυχνίες που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή στους υπολογιστές. Στο ένα εκατοστό του μεγέθους της λυχνίας και χωρίς κανένα από τα μειονεκτήματά της (υψηλή κατανάλωση, κόστος και φθορά), το τρανζίστορ οδήγησε στην ανάπτυξη της δεύτερης γενιάς υπολογιστών στα τέλη της δεκαετίας του ’50, με μικρό όγκο, χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, μεγάλες ταχύτητες και περιορισμένο κόστος. Σήμερα, ένα μόνο ολοκληρωμένο κύκλωμα ενός σύγχρονου υπολογιστή ενσωματώνει από μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια έως και πάνω από ένα δισεκατομμύριο τρανζίστορ.